Yoğun şehir dokusu içinde araç takip sistemleri zaman zaman hatalı konum gösterebilir. Bu sapmaların başlıca nedenlerinden biri multipath etkisi (çoklu yol etkisi) olarak bilinir. GPS sinyalleri, binalar ve diğer büyük yapılarla çarpıştığında yansıma yapar. Bu da araçların gerçek yerini tespit etmeyi zorlaştırır.
Multipath etkisi, uydudan gelen GPS sinyalinin doğrudan değil, birden fazla yansıma yoluyla GPS alıcısına ulaşması durumudur. Bu yansımalar genellikle:
Yüksek katlı binalar
Metal yüzeyli yapılar
Köprüler ve üst geçitler
Dar sokaklar
gibi yüzeylerden kaynaklanır. Araç, GPS sinyalini doğrudan alacağına, önce bir binadan yansıyan gecikmeli sinyali alır. Bu durum konumda birkaç metreden onlarca metreye kadar sapmalara neden olur.
Multipath etkisi, özellikle şu ortamlarda kritik hata payı yaratır:
Yüksek binaların arasında kalan dar sokaklar (urban canyon)
Kapalı otoparklar veya bina çevresinde dolaşan araçlar
Tünel giriş-çıkışları
Bu durumlarda, sistem bir aracın kaldırımda ya da yanlış yolda olduğunu gösterebilir. Teslimat rotaları, trafik analizleri ve güvenlik raporları bu sapmalardan ciddi şekilde etkilenir.
Modern araç takip sistemleri, bu etkiyi azaltmak için çeşitli yöntemler uygular:
GPS dışında GLONASS, Galileo, BeiDou gibi diğer uydu sistemlerini de kullanarak daha fazla sinyal kaynağını değerlendirir. Bu, doğruluk oranını artırır.
RTK (Real Time Kinematic) destekli GPS modülleri, sinyalin doğrudan mı yoksa yansıyarak mı geldiğini analiz edebilir. RTK, sapmaları santimetre düzeyine indirebilir.
Araç takip cihazı, GPS dışı sensörlerden (jiroskop, akselerometre, odometre) gelen verilerle pozisyonu düzeltir. Bu yöntem, GPS geçici olarak sapıtsa bile güvenilir sonuç üretir.
Bazı sistemler, yansıma kaynaklı verileri tanır ve işleme almaz. Harici harita verileri ile çakıştırılarak sapmalar filtrelenir.
Multipath, özellikle lojistik, taksi, kargo ve kamu taşımacılığı sektörlerinde hata toleransını zorlar. Şoförün sapmadığı bir yolda yanlış yön tespiti yapılabilir. Bu, hem operasyonel verimliliği hem de müşteri deneyimini olumsuz etkiler.
Bir kurye firması, İstanbul Şişli’de bir binanın önüne park eden aracı sistemde 30 metre ötede gösterdi. GPS cihazı, sinyali doğrudan değil, yan binadan yansıyarak aldı. Sistem, aracı başka bir sokağa yönlendirdi ve teslimat gecikti. Bu basit multipath hatası hem zaman kaybına hem de müşteri memnuniyetsizliğine yol açtı.
Araç takip sistemlerinin başarısı sadece uydulara bağlı değildir. Multipath etkisi, özellikle şehir içinde GPS doğruluğunu ciddi biçimde düşürebilir. Ancak doğru donanım, yazılım ve sensör desteği ile bu etki minimuma iner. Şirketler bu farkındalığı kazandığında, daha kararlı ve hatasız filo yönetimi mümkün hâle gelir.
Osman Yılmaz Mahallesi, İstanbul Caddesi, 649/1. Sokak, No:2, 41000 Gebze/Kocaeli